SIFIR ATIK YÖNETİM SİSTEMİ

Sıfır atığın tanımı “hammadde ve doğal kaynakların etkin yönetimi ile sürdürülebilir kalkınma ilkeleri doğrultusunda atık yönetimi süreçlerinde çevre ve insan sağlığının ve tüm kaynakların korunmasını hedefleyen sıfır atık yönetim sisteminin kurulmasına, yaygınlaştırılmasına, geliştirilmesine, izlenmesine, finansmanına, kayıt altına alınarak belgelendirilmesine ilişkin genel ilke ve esasların belirlenmesi” olarak 12.07.2019 tarih ve 30829 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan “Sıfır Atık Yönetmeliği”nde belirtilmiştir.

Sıfır atığın amacı, üretim faaliyetleri dahilinde içerik ve yapısal olarak evsel nitelikli atıklara benzeyen atıklar dahil olmak üzere Atık Yönetimi Yönetmeliği Ek-4 listesinde belirtilen, üretim süreçlerinden kaynaklanan atıklar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı gerekli kriteleri belirleyene dek sıfır atık sistemine ülkemizde dahil edilmemektedir.

Sıfır atık yönetim sistemi sürdürülebilirlik ile paralel bir yol izlemek ile birlikte döngüsel ekonomiye geçişin ilk adımı olarak değerlendirilebilir.

Ülkemizde Sıfır Atık ile ilgili olarak çalışmalar resmi olarak yayımlanan “Sıfır Atık Yönetmeliği” ile başlamıştır. Yönetmeliğin ek listesine göre belirlenmiş sektörler için geçiş zamanları belirlenmiştir. (Yazımızın en son bölümünde Geçiş Sürelerine ait listeye ulaşabilirsiniz)

Sıfır atık sistemi kurma zorunluluğu olan işletmeler belirtilmiş tarihlere kadar sıfır atık süreçlerini tamamlamak ve “temel seviye sıfır atık belgesi” almakla yükümlüdür. Temel seviye belge alındıktan sonra isteğe bağlı olarak “gümüş, altın, platin seviye sıfır atık belgeleri” başvurular yapılarak belirlenmiş şartlar sağlandığında belgeler alınabilecektir. Sıfır atık belgeleri isteğe bağlı olarak da alınabilir.

Sıfır atık sistem kurulumu için belirlenmiş 4 Temel Adım mevcuttur.

1. Çalışma Ekibinin Oluşturulması

İşletmede konu ile ilgili olarak çalışacak en az 1 asil ve 1 yedek olmak üzere öncelikli olarak sorumlular belirlenir.

Sıfır atık sorumlusuna yardım edecek olan işletmenin faaliyet konusuna ve faaliyet alanına göre temizlik görevlisi/atık sorumlusu ile birlikte atık geçici depolama alanı sorumluları belirlenir.

2. Planlama

İşletmede Sıfır Atık sorumlusu Planlama aşamasında 3 adım izlemeldir.

a) Mevcut Durum Tespiti

İşletmede mevcut durumda oluşan atıklar ve miktarları tespit edilir. Atık toplama ekipmanlarının uygunluğu ve sayısı değerlendirilir. Atık geçici depolama alanı mevcudiyeti, fiziksel şartlarının uygunluğu değerlendirilir.

b) İhtiyaç Analizi

İşletmede oluşan atıklar dâhilinde her atık kodu için uygun atık etiketiyle birlikte toplama ekipmanı yok ise tespiti yapılır, eksik ve/veya olmayan atık etiketleri ve toplama kutuları sıfır atık sistemine uygun olacak şekilde tespit edilir.

a) Atık Önleme ve Azaltım Çalışmaları

İşletmede oluşan atıkların miktarının azaltılması ve/veya çıkışının önlenmesi için çalışmalar yapılır

3. Eğitim, Bilinçlendirme ve Uygulamaya Geçiş

İşletmede ekipmanların yerleştirilmesi ile koordineli bir şekilde tüm personele sıfır atık sistemi hakkında bilgilendirme eğitimi düzenlenir ve sıfır atık sistemi uygulamaya geçirilir.

4. İzleme, Kayıt Tutulması ve İyileştirme Faaliyetleri

İşletmede sıfır atık sistemi sorumluları ile birlikte tüm çalışanların sistemi takibi ve geri bildirimi sayesinde sistemin daha etkin çalışması sağlanır.

Oluşan her atık için kayıt tutulması hem oluşan atık miktarının azaltılması esnasında veri sağlayacak hem de sisteme girişlerin yapılması esnasında gerekli olacaktır. Sisteme girişler 6 aylık periyotlar için Ocak ve Temmuz aylarında gerçekleştirilecektir.